Nowotwór jest chorobą demokratyczną. W tym samym stopniu dotyka ludzi młodych, jak i starszych. Grupy te jednak różnią się od siebie, zarówno jeśli chodzi o potrzeby psychospołeczne w trakcie choroby, sposób przechodzenia przez nią, jak i zachowania w okresie remisji.
Diagnoza choroby nowotworowej zazwyczaj niesie za sobą szok i niedowierzanie - niezależnie od wieku. W przypadku osób młodych, sytuacja jest o tyle szczególna, że ich dorosłe życie dopiero się rozpoczyna, a diagnoza wywraca to życie do góry nogami, stawiając pod znakiem zapytania marzenia i plany na przyszłość, wymagając jednocześnie przedefiniowania siebie i życia. Dlaczego tak się dzieje ? Bo dotyczy to osób, które właśnie rozpoczęły studia, nową pracę, zaczęły żyć na własny rachunek, założyły rodzinę i mają cele, do których dążą. Informacja o rozpoznaniu nowotworowym w jednej chwili stawia przyszłość pod znakiem zapytania. Szczególnie trudna może być sytuacja osób, które na co dzień są bardzo aktywne fizycznie - uprawiają sporty, intensywnie angażują się w realizację pasji - tym osobom, może być jeszcze trudniej pogodzić się z chorobą, zmieniającą o 180 stopni ich sposób funkcjonowania.
Perspektywa długotrwałej i ciężkiej choroby, jaką jest nowotwór, wyzwala cały szereg emocji i myśli u osób młodych:
- złość na niesprawiedliwość losu
- złość na to, że choroba pojawiła się na początku dorosłego życia
- złość na siebie ("czy mogłem/mogłam tego uniknąć ?")
- silny niepokój
- wyparcie choroby, udawanie, że nic się nie dzieje
- depresja
- obawy przed bólem, spowodowanym ciężkim leczeniem
- obawy o zmianę wyglądu
- obawy o utratę atrakcyjności fizycznej
- lęk przed bezpłodnością, spowodowaną leczeniem
- lęk przed utratą dopiero co nabytej samodzielności i niezależności
- lęk przed bezradnością, utratą kontroli nad ciałem i fizycznością, koniecznością zdania się na innych.
Stopniowo, w trakcie leczenia lęk obniża się; mimo wszystko, warto zadbać o wsparcie psychiczne, redukcję stresu i wprowadzenie technik relaksacyjnych, pomagających obniżyć napięcie w chorobie.
Jak osoby młode funkcjonują w chorobie?
Tak, jak emocje, które pojawiają się w chorobie różnią się u osób młodych i u starszych, tak też funkcjonowanie w chorobie u młodych dorosłych jest inne. Oto, jak ono wygląda:
- osoby młode znacznie częściej decydują się na agresywniejsze formy terapii
- działają szybciej, łatwiej jest je zmotywować do leczenia – gdyż mają większą świadomość znaczenia, jakie w przypadku tej choroby ma czas
- mają większe zapotrzebowanie na informacje - o ile pacjent zaakceptował chorobę i pogodził się z nią, stara się dowiedzieć jak najwięcej, zarówno o samej chorobie, jak i o możliwościach leczenia
- mają tendencję do lokowania nadziei w przyszłości, "po chorobie" ; to właśnie nadzieja - o ile jest to nadzieja realna - i postawienie sobie wyzdrowienia jako celu, będzie motorem napędzającym wolę życia i dającym siłę do przejścia przez nowotwór. Odległe cele, takie jak praca, rodzina, samorealizacja, mogą wspierać leczenie, pomagać koncentrować się na przyszłości, a tym samym zbierać siły do życia.
Warto pamiętać, że coraz więcej jest organizacji, stowarzyszeń i fundacji, gdzie można szukać informacji - o metodach, placówkach, możliwościach finansowania leczenia. Coraz więcej jest również miejsc, gdzie pacjent może otrzymać pomoc kompleksową - nie tylko medyczną, ale również doradczą, czy wsparcie psychologiczne.
Olga Kłoda-Krajewska – psycholog specjalizujący się w pracy z osobami chorującymi nowotworowo i ich rodzinami.