1. Wizualizacje
Wizualizacje przypominają marzenia na jawie. Wystarczy zamknąć oczy i zacząć tworzyć w głowie różne obrazy, co pomaga zrelaksować się, zasnąć lub zmniejszyć odczuwany niepokój. Biorą w tym udział wszystkie zmysły. Przed każdym przywołaniem pożądanych obrazów warto jest poświęcić chwilę na relaksację.
Poniżej opisano formy wizualizacji, przywołujące walkę z nowotworem.
- Stwórz w wyobraźni obraz nowotworu. Myśl o raku jako o tworze złożonym z bardzo słabych, zdezorientowanych komórek. Pamiętaj, że nasze ciało niszczy komórki rakowate tysiące razy w ciągu życia. Uświadom sobie, że w celu wyzdrowienia potrzebny jest powrót mechanizmów obronnych organizmu do naturalnego, zdrowego stanu.
- Jeżeli jesteś teraz w trakcie leczenia , wyobraź sobie, że to leczenie ingeruje w Twoje ciało w zrozumiały dla ciebie sposób. Jeżeli poddawany jesteś terapii radiacyjnej, wyobraź sobie ją jako strumień milionów pocisków energii, uderzających we wszystkie komórki na swej drodze. Zdrowe komórki są w stanie naprawić wyrządzone im szkody, lecz komórki rakowe nie potrafią tego dokonać, bo są słabe. Jeżeli jesteś poddawany chemioterapii, wyobraź sobie, jak lek dostaje się do Twojego organizmu i przenika do krwioobiegu. Przedstaw sobie, że lek ten działa jak trucizna. Zdrowe komórki są silne i inteligentne, zatem nie wchłaniają trucizny tak łatwo. Komórka nowotworowa jest słaba i niewiele trzeba, by ją zabić. Wchłania truciznę i jest usuwana z ciała.
- Wyobraź sobie, jak Twoje własne białe krwinki docierają tam, gdzie znajduje się nowotwór, rozpoznają komórki anormalne i niszczą je. Dysponujesz wielką armią białych krwinek. Są silne i agresywne. Są także przebiegłe. Białe krwinki odnoszą zwycięstwo. Komórki nowotworowe nie są żadnym przeciwnikiem.
- Wywołaj obraz kurczącego się guza nowotworowego. Zobacz, jak martwe komórki nowotworowe zbierane są przez ciałka krwi i eliminowane z Twego ciała w naturalny sposób.
- Zobacz siebie - przybywa Ci energii i apetytu, czujesz się szczęśliwy w otoczeniu kochającej rodziny, a Twój nowotwór się kurczy i w końcu zanika.
- Pogratuluj sobie współuczestnictwa w procesie powrotu do zdrowia. Rozluźnij powieki i powróć do zajęć.
Propozycje wizualizacji guza przy radioterapii to topniejący lód (rak), który znika pod wpływem słońca (radioterapia). Z kolei propozycja wizualizacji guza przed operacją to wycinanie chwastu (raka).
Przy chęci zniwelowania bólu można stosować poniżej opisane postępowanie.
- Skoncentruj się na bólu. Jakiego jest koloru ? Zobacz wyraźnie jego kolor, kształt i wielkość. Może jest to jaskrawoczerwona kula ? Może ma wielkość piłki tenisowej ?
- W myślach zawieś tę kulę w przestrzeni , w odległości około trzech metrów od swego ciała.
- Powiększ kulę do rozmiarów piłki do koszykówki. Następnie zmniejsz ją do wielkości groszku. Teraz pozwól jej przyjąć rozmiar, jaki wyobraziłeś ją sobie za pierwszym razem.
- Zacznij zmieniać kolor kuli. Nadaj jej kolor różowy, a następnie bladozielony.
- Weź bladozieloną kulę i umieść ją tam , gdzie zobaczyłeś ją po raz pierwszy. W tym momencie zauważ, czy ból się zmniejszył, czy też nie.
- Kiedy otworzysz oczy, gotów będziesz do podjęcia swych zwykłych zajęć.
Można też zastosować taki sposób: wyobraź sobie białe krwinki i wyślij je w miejsce bólu; wizualizuj, jak sobie skutecznie radzą, gdy już natrafią na raka i ból, a następnie pogratuluj sobie dobrze poprowadzonej terapii i wróć do zajęć.
Innym sposobem pokonywania bólu jest miłe spędzanie czasu podczas ataku bólu, aby o nim zapomnieć i rozluźnić się.
Poniżej opisano dwie formy wizualizacji przy stawianiu celów.
- Postaw sobie cele. Muszą one być konkretne i szczegółowe (np. chcesz mieć więcej pieniędzy ?) Wyznacz cele realistyczne i możliwe do zrealizowania, a następnie zastanów się, jak je osiągnąć.
- Nie bój się marzeń. Planując ich zrealizowanie, mówisz swojemu ciału, że zamierzasz dalej żyć. Ufasz w swoje możliwości zaspokajania własnych potrzeb. Panujesz nad własnym życiem i tworzysz pozytywny wizerunek własnej osoby. Ustalasz priorytety. Wiesz już, co dla ciebie będzie najlepsze, i czego naprawdę oczekujesz od życia.
Przy wybaczaniu można stosować następujące kroki wizualizacji:
- usiądź na wygodnym krześle z zamkniętymi oczami, a stopy ułóż płasko na podłodze,
- utwórz w swym umyśle wyraźny obraz osoby, wobec której czujesz urazę,
- wyobraź sobie, jak przydarza się jej coś dobrego, i zobacz, jak spotyka na swej drodze: miłość, uznanie, cokolwiek - powodujące radość,
- bądź świadomy własnych reakcji i pomyśl o roli, jaką mogłeś odegrać w stresującym wydarzeniu pomiędzy wami; pomyśl o tym, w jaki sposób mógłbyś reinterpretować samo wydarzenie i zachowanie tej osoby,
- uświadom sobie, o ile bardziej czujesz się lepiej i o ile żywisz mniej urazy; teraz jesteś gotów do otwarcia oczu i powrotu do zajęć.
2. Relaksacja
Niezależnie od wykorzystywanej techniki, głównym celem relaksacji jest zredukowanie do minimum napięcia mięśniowego, a przez to również napięcia nerwowego, stanu niepokoju i zaburzeń równowagi emocjonalnej. Istnieje wiele argumentów, potwierdzonych klinicznie, przemawiających za użytecznością terapii relaksacyjnej w opanowaniu stanów niepokoju, związanych ze stylem życia lub ciężkimi chorobami, takimi jak nowotwór. Relaksacja poprawia również nastrój, pomaga lepiej znosić cierpienie oraz zmniejszyć lub uniknąć bólu w sytuacjach nasilenia dolegliwości oraz ułatwia zasypianie.
Popularne, przykładowe formy relaksacji wymieniono poniżej.
- Sen. Potrzebne jest po pierwsze odpowiednia liczba godzin regularnego snu. Przed pójściem do łóżka warto poświecić chwilę na relaksację, wyciszenie. W przypadku spiętych mięśni jest o wiele trudniej zasnąć.
- Ćwiczenia fizyczne. W odpowiednim zakresie pomagają zmniejszyć napięcie fizyczne poprzez zmęczenie mięśni. Ćwiczenia fizyczne ożywiają ciało i poprawiają samopoczucie, łagodzą depresję, sprzyjają procesom powrotu do zdrowia.
- Hobby i wakacje. Dostarczają okazji do relaksu, odprężenia i pewnego uwolnienia się od problemów.
- Muzykoterapia. Podczas muzycznych sesji terapeutycznych można słuchać muzyki, grać na instrumentach, śpiewać albo pisać teksty. Muzykoterapia może pomóc złagodzić ból i kontrolować nudności i wymioty. Muzykoterapia jest bezpieczną formą terapii i do udziału w niej nie jest potrzebny talent muzyczny. Terapia muzyką może poprawiać jakość życia pacjentów. Ponadto może zapewniać pewien korzystny wpływ na nastrój i dolegliwości bólowe.
- Masaż. Zmniejsza napięcie mięśni oraz zwiększa przepływ krwi. Korzystnie wpływa na odczuwanie stresu lub zmęczenia oraz na zmniejszenie bólu. Planowany masaż zawsze należy stosować w porozumieniu z lekarzem.
Poniżej opisano wytyczne jednej z przykładowych technik relaksacyjnych.
- Udaj się do spokojnego pomieszczenia z łagodnym oświetleniem. Zamknij drzwi. Usiądź na wygodnym krześle. Stopy ułóż płasko na podłodze. Oczy miej zamknięte.
- Uświadom sobie swój oddech.
- Zaczerpnij kilka razy powietrza i przy każdym wydechu powiedz sobie w myślach : ,,Rozluźnij się’’.
- Skoncentruj się na swojej twarzy. Wyczuj wszelkie napięcia twarzy i oczu. Stwórz w wyobraźni obraz tego napięcia - np. węzeł na sznurze, a następnie zobrazuj w myślach, jak miejsce rozluźnia się i układa wygodnie, jak rzucona luźno gumka recepturka.
- Poczuj, jak Twoja twarz i oczy rozluźniają się, i jak w miarę tego całe Twoje ciało ogarnia fala odprężenia.
- Napnij mięśnie oczu i twarzy, ściskając je silnie, a następnie rozluźnij je i poczuj rozlewające się po Twoim ciele odprężenie. Zastosuj te instrukcje do innych części ciała.
- Teraz wyobraź sobie, że jesteś w przyjemnym otoczeniu przyrody- w miejscu, w którym czujesz się swobodnie. W myślach wypełnij je kolorem.
- Wypuszczaj spokojnie powietrze i w rytm wydechu rozluźniaj ciało.
- Po całkowitym rozluźnieniu odpoczywaj w tym samym stanie przez kilka minut, po czym wróć do codziennych zajęć.
Jeżeli stwierdzisz, że chcesz się zrelaksować i zmniejszyć odczuwany ból za pomocą rytmicznego oddychania, to zastosuj niżej podane wytyczne.
- Załóż słuchawki i puść sobie wolną, znaną Tobie muzykę.
- Przy każdym wolnym oddechu powoli rozluźniaj poszczególne części ciała, jedną po drugiej. Zacznij od stóp.
- Przy każdym wydechu skup się na całym obszarze ciała i poczuj jak się rozluźnia. Spróbuj sobie wyobrazić uciekające z niego napięcie.
- Pomyśl o nabyciu płyt relaksacyjnych.
3. Medytacja
W jaki sposób medytować ? Osoba początkująca powinna przyjąć określoną pozycję, zrelaksować się fizycznie, a następnie spróbować skoncentrować się na jednej rzeczy. Relaksacja i koncentracja wzajemnie się uzupełniają. Przedmiotem koncentracji może być dowolna rzecz (czynność - np. oddychanie, taniec; przedmiot - np. obraz; dźwięk - np. śpiew, modlitwa, słuchanie muzyki lub w końcu myśl - np. konkretna wartość moralna). Należy następnie skupić się na tej rzeczy wyłączając inne myśli, zwłaszcza te negatywne.
Anna Domańska, pacjentka Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie
Źródło opracowania:
1. ,, Porady lekarza rodzinnego. Dieta antynowotworowa i metody leczenia.’’ , Wydawnictwo Literat , Toruń 2011
2. ,,Triumf życia’’. Możesz mieć przewagę nad rakiem.’’ O. Carl Simonton , Stephanie Matthews-Simonton, James L.Creighton , polski przekład : Wydawnictwo JK (Feeria, Aha!) , Łódź 2012
Witryna wydawnictwa : http://wydawnictwofeeria.pl/pl/ksiazka/triumf-zycia