Jak przeżywa?
- Po śmierci matki poczuje zmianę zapachu osoby, która będzie je karmiła, zmianę sposobu jej dotykania. Może zmienić się jego zachowanie – może być bardziej płaczliwe, niespokojne albo bardziej spokojne, apatyczne (robiące wrażenie smutnego). Te stany mogą trwać bardzo krótko, co wiąże się z dojrzałością dziecka w tym wieku.
- Mogą wystąpić zaburzenia snu, łaknienia, może zacząć chorować.
- Poczuje zmianę zachowania znanej mu osoby (rodzica, rodzeństwa), zwłaszcza, kiedy silnie przeżywa ona stratę.
Jak możesz pomóc?
- Zapewnij częstą obecność, czułość, przytulanie - to poprawia zaburzone poczucie bezpieczeństwa.
- Wykaż wyrozumiałość na nietypowe zachowania, zwłaszcza płacz dziecka - u osób dorosłych on też odgrywa ważna rolę w procesie przeżywania żałoby.
- Chroń dziecko przed dodatkowym hałasem, zamieszaniem, które mogą się pojawić.
- Jeżeli bezpośredni opiekun dziecka bardzo przeżywa swoją żałobę, pomóż mu w opiece i codziennych obowiązkach. Wtedy pośrednio pomożesz też dziecku. Spokojniejszy opiekun, to spokojniejsze dziecko.
Anna Putro - psycholog Hospicjum Domowego , prowadzonego przez Zgromadzenie Księży Marianów.
Katarzyna Proć - psycholog z fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa.
Barbara Smolik – psycholog, w trakcie 4-letniej szkoły psychoterapii „Centrum CBT” w Warszawie, pracuje z osobami chorymi nowotworowo i ich rodzinami.
Bibliografia:
- Dzieci poznają tajemnicę śmierci. Marielene Leist. Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha Sp. z o. o., Poznań 2009
- Interwencja kryzysowa. Dorota Kubacka-Jasiecka. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010
- Śmierć oczami dziecka jak pomagać w żałobie? Marie-Madeleine de Kergorlay-Soubrier. Wydawnictwo Salwator, Kraków 2011
- Żałoba w rodzinie. Martin Herbert. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, 2005