Profilaktyka, objawy i diagnoza

Nowotwory złośliwe skóry należą do najliczniejszej grupy złośliwych chorób onkologicznych. Dlatego, jeśli chcesz uniknąć nowotworu, zaleca się ( Program Profilaktyki Nowotworów Skóry) :

  • unikanie opalania się (zwłaszcza w godzinach 11-16),
  • stosowanie przez cały rok kremów z filtrem (zwłaszcza latem, kiedy powinno się stosować na wszystkie odsłonięte części ciała emulsję z wysokim filtrem),
  • nieużywanie solariów,
  • samokontrolę znamion i pieprzyków (warto je sfotografować i porównywać ich stan po miesiącu, dwóch),
  • kontrolę znamion i pieprzyków u dermatologa za pomocą dermatoskopu,
  • dietę bogatą w warzywa, owoce i nabiał.

Objawy :

Zmiany skórne są najczęstszą oznaką raka skóry. Może to być nowa narośl, otarcie, które nie zanika lub zmiana na starej narośli. Nie wszystkie nowotwory skóry wyglądają tak samo. Zmiany skóry, które należy obserwować:

• małe, gładkie, świecące, blade lub woskowate guzki,

• sztywne czerwone guzki,

• wrzód lub guzek, który krwawi lub na którym tworzy się skorupa bądź strup,

• płaska czerwona kropka, która jest twarda, sucha lub chropowata i może swędzieć lub być wrażliwa na podrażnienia,

• czerwona lub brązowa, twarda lub chropowata plamka,

• czasami rak skóry boli, lecz zwykle powstaje bezobjawowo.

Pamiętaj, że zmiany nie od razu oznaczają raka. Mimo to, natychmiast zgłoś każdą zmianę do swojego lekarza - możliwe, że konieczna będzie konsultacja chirurga onkologa lub dermatologa, lekarza zajmującego się diagnozą oraz leczeniem schorzeń skóry.

Samodzielne badanie skóry jest ważnym czynnikiem wykrywania wczesnych, niepokojących zmian. Szukaj czegokolwiek nowego: nowych pieprzyków, które wyglądają inaczej niż pozostałe Twoje pieprzyki, nowych czerwonych lub ciemnych złuszczających się płatów, które są lekko wypukłe, nowych różowawych sztywnych wyrostków, ran lub otarć, które się nie regenerują. Zbadaj się od stóp do głów. Nie zapomnij sprawdzić pleców, skóry głowy, czy miejsc intymnych. Obejrzyj twarz, szyję, uszy i skórę głowy. Możesz też poprosić bliską osobę lub przyjaciela, aby przejrzeli Twoją głowę. Następnie unieś ręce i obejrzyj prawy i lewy bok, zegnij ręce. Przyjrzyj się dokładnie swoim paznokciom, dłoniom, przedramionom (także od wewnątrz) oraz ramionom, sprawdź tył, przód i boki swoich nóg.

Wpływ na występowanie nowych zmian na skórze jest pora roku, najwięcej znamion pojawia się po urlopie letnim, po długotrwałym spędzaniu czasu na słońcu, zwłaszcza bez stosowania odpowiedniej ochrony.

Przy wykrywaniu zwłaszcza czerniaka, lub innych nowotworów skóry stosuje się klasyfikację ABCDE :

A - (asymmetry) – asymetria znamienia – brak możliwości przeprowadzenia dwóch osi symetrii (zmiany łagodne zwykle są okrągłe lub owalne – symetryczne)

B - (borders) – brzegi nierówne, zachodzące „języczkami” - w skórę niezmienioną, postrzępione, zatarte granice skóry zdrowej

C - (color) – kolor – różnobarwny, miejscowo pigmentowany, nierównomierny rozkład barwnika (od jasnobrązowego do czarnego, niekiedy fioletowego lub stalowego)

D - (diameter/dynamics) – średnica > 5mm lub dynamika zmian morfologicznych zmiany obserwowanej w czasie (koloru, pojawienie się owrzodzenia, sączenia z powierzchni)

E - (elevation/evolution) – elewacja, uwypuklenie powierzchni zmiany ponad poziom otaczającego naskórka lub ewolucja zmiany w czasie.

Rozpoznanie wstępne ustala się na podstawie badania podmiotowego, charakterystycznego dla danego rodzaju nowotworu skóry. W obrębie głowy i szyi zlokalizowanych jest 80% raków skóry, pozostałe 20% występuje na kończynach i tułowiu. Raki skóry odznaczają się częstym wieloogniskowym rozwojem, w szczególności dotyczy to chorych po 70. roku życia o znacznym stopniu fotouszkodzenia skóry.

Jeśli masz zmiany skórne, lekarz musi sprawdzić, czy jest to nowotwór, czy są one wywołane czymś innym. Często wystarczy ocena zmian skóry za pomocą dermatoskopu, czyli specjalnego urządzenia stanowiącego połączenie lupy z oświetleniem. Jest to krótkie i niebolesne badanie pozwalające na ocenę charakteru większości zmian skóry. Niekiedy lekarz usuwa cały obszar lub kawałek, który nie wygląda normalnie. Próbka kierowana jest do laboratorium, w którym patolog sprawdza ją pod mikroskopem. Jest to zabieg biopsji. Biopsja jest jedyną pewną metodą zdiagnozowania raka skóry. Podstawą rozpoznania jest badanie histopatologiczne biopsji wycinającej lub bioptatu zmiany skórnej. Raport badania histopatologicznego, oprócz ustalenia typu histologicznego nowotworu, powinien również określić podtyp raka, szczególnie jeśli jest to podtyp z grupy wyższego ryzyka. W przypadku raka inwazyjnego należy podać największy wymiar oraz głębokość naciekania (w milimetrach). Niezbędnym elementem jest także określenie statusu marginesów chirurgicznych. Dodatkowym elementem uzupełniającym rozpoznanie histopatologiczne jest ocena naciekania naczyń i przestrzeni okołonerwowych.

Po uzyskaniu rozpoznania histopatologicznego skóry należy wdrożyć leczenie zgodnie z zaleceniami w danym stopniu zaawansowania (wycięcie dodatkowego marginesu skóry, biopsja węzła wartowniczego lub usunięcie wszystkich regionalnych węzłów chłonnych, gdy są one zajęte przez przerzuty).

Stopień zaawansowania zmiany jest oceniany w zależności od :

• rozmiaru guza nowotworowego,

• głębokości wrośnięcia się w skórę,

• tego, czy nowotwór rozprzestrzenił się na sąsiednie węzły chłonne lub inne części ciała.

Postępowanie chirurgiczne często jest najszybszą oraz najskuteczniejszą metodą prowadzącą do wyleczenia raka skóry, jednak wybierając strategię działania, należy uwzględnić między innymi zaawansowany wiek chorego i liczne obciążenia internistyczne, aspekt psychologiczny oraz estetyczny.

W niektórych przypadkach dopuszczalne jest zastosowanie alternatywnych wobec wycięcia metod leczenia (w szczególności w przypadku raków o niskim ryzyku nawrotu). Wyróżnia się następujące metody leczenia:

  •  powierzchowne: 5-fluorouracyl, imikwimod (modulator odpowiedzi immunologicznej stosowany miejscowo przez okres 6–8 tygodni), diklofenak, peeling chemiczny, terapia fotodynamiczna;
  •  miejscowe: bez możliwości oceny marginesów leczenia: laseroterapia, krioterapia, elektrokoagulacja, radioterapia ; z oceną marginesów leczenia: radykalne wycięcie chirurgiczne (ewentualnie chirurgia mikrograficzna wg Mohsa).

W przypadku raka skóry (z wyjątkiem zmian nieoperacyjnych) „złotym standardem” pozostaje nadal leczenie chirurgiczne. Jest to najczęściej stosowana metoda leczenia raka skóry (zarówno w przypadku wysokiego, jak i niskiego ryzyka nawrotu).

 

Bibliografia :

  1.  ,,Rak skóry. Czerniak i znamiona skóry'' z serii Co warto wiedzieć, Wydawnictwo Primopro, Warszawa 2018
  2. Raport ,,Rak kolczystokomórkowy w Polsce'', Kampania edukacyjna RAK UV,  przygotowanie PARS, 2020
  3. Onkologia w Praktyce Klinicznej, Tom 6, 2020 Raki skóry, VIA MEDICA (Rutkowski P, Owczarek W, Nejc D et al. Skin carcinomas. Oncol Clin Pract 2020; 16. DOI: 10.5603/OCP.2020.0018) link do publikacji tutaj

 

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
Rozumiem