,,Masz to we krwi. Morfologia, Hashimoto, cholesterol. Wyniki, diety, wskazówki’’ jest rodzajem przewodnika po podstawowych badaniach krwi. Dzięki temu czytelnik może nauczyć się odczytywać wyniki, dowiedzieć się, co robić, gdy nie są one w normie, i świadomie dbać o własne zdrowie. Mamy świadomość, że profilaktyka jest lepsza niż leczenie, lecz mimo to wciąż niewiele osób regularnie bada się nie czekając na niepokojące objawy. Składa się ona z czterech części tematycznych oraz dodatków w postaci przejrzystej listy badań dla kobiet i mężczyzn w każdym wieku.
Część 1. Krew i układ odpornościowy.
Podstawowym zadaniem krwi jest utrzymanie komórek przy życiu. Aby krew się odpowiednio odtwarzała, trzeba dostarczać organizmowi substratów. Jeśli codzienne menu nie będzie bogate w składniki konieczne do produkcji krwi, prędzej czy później ujawnią się problemy z jej tworzeniem. Konieczne jest również sprawne trawienie i wchłanianie, żeby móc te składniki wykorzystać i dostarczyć na miejsce budowy. Sprawne odczytywanie swoich wyników pozwoli na szybsze dostrzeżenie niedoborów.
Znaczną część naszej krwi (ok. 55%) stanowi płyn zwany osoczem. Na resztę krwi składają się tzw. elementy morfotyczne, czyli czerwone i białe krwinki. Wyróżniamy dwa rodzaje szpiku kostnego - czerwony (powstają w nim czerwone - erytrocyty i białe krwinki - leukocyty oraz płytki krwi) i żółty (składa się z komórek tłuszczowych). Zaś erytroblasty ( komórki, z których tworzą się erytrocyty) nie mogą się odpowiednio dzielić bez udziału witaminy B12. Do przyswojenia witaminy B12 z pożywienia, potrzebne jest jej należyte wchłonięcie, do czego niezbędny jest wydajnie pracujący żołądek oraz jelita. Później wędruje ona z krwią do wątroby, gdzie jest magazynowana i razie potrzeby pełni swoje funkcje, m.in. pomaga w budowie czerwonych krwinek. Jeśli w wynikach widzimy jej niedobory, jest on już długotrwały. Intensywnie czerwony kolor nadaje krwi hemoglobina, której głównym zadaniem jest przenoszenie wraz z krwią tlenu i składników odżywczych do komórek organizmu. Jeśli chcesz mieć zdrową krew, dieta musi być zasobna w białko oraz w żelazo niezbędne na wielu etapach tworzenia czerwonych krwinek.
Stan chorobowy, w którym dochodzi do spadku stężenia hemoglobiny, to anemia. Bez względu na przyczynę, niedokrwistość prowadzi do niedotlenienia i niedożywienia komórek. Dieta przy anemii oraz profilaktyczna powinna być obfita w produkty bogate w dobrze przyswajalne żelazo, naturalne źródła folianów, chlorofilu, przeciwutleniaczy i witaminy C : warzywa zwłaszcza zielone i czerwone oraz owoce.
Komórkami układu odpornościowego są krwinki białe (leukocyty). Ich produkcja trwa 24 godziny na dobę. Kiedy nasza odporność zostaje przeciążona lub osłabiona, przestaje działać w pożądany sposób. Morfologia pokazuje ogólny obraz pracy układu odpornościowego pod postacią białych krwinek. Wynik leukocytów (WBC) informuje o łącznej liczbie białych krwinek w organizmie, ich zmniejszona liczba informuje o osłabionej odporności. Przy infekcjach ich liczba może się podwyższać. Wyniki WBC należy analizować w odniesieniu do całej morfologii oraz stanu zdrowia osoby. Autorki przedstawiają tutaj w czytelny sposób działanie układu odpornościowego. Do obniżenia liczby białych krwinek mogą się przyczynić niektóre leki, np. cytostatyki stosowane w leczeniu nowotworu. Nadmierne namnażanie się krwinek białych ma miejsce w białaczce, pochłaniając przy tym ogromne ilości witamin czy składników mineralnych.
Część 2. Morfologia.
Morfologia jest podstawowym badaniem krwi, z którego możemy dowiedzieć się m.in. o niedoborach, odporności lub możliwościach organizmu do gojenia się ran. Nie powinno się jej odczytywać wybiórczo, np. RBC, hematokryt i hemoglobinę odczytuje się według tych samych kryteriów. Wyniki badań najlepiej też interpretować w kontekście sytuacji zdrowotnej badanej osoby. Te same odchylenia mogą być wywołane przez różne czynniki. Publikacja szczegółowo opisuje parametry poszczególnych składowych elementów morfologii przy nieprawidłowościach i ich możliwych przyczynach.
Dieta ma niewątpliwy wpływ na wytwarzanie krwi, ważna jest kwestia przyswajania składników odżywczych. To tylko kilka zasad, których warto przestrzegać, np. planowania posiłków i skupiania na nich uwagi. Dieta wspierająca krew powinna być zasobna m.in. w witaminy z grupy B, żelazo, witaminę C, przeciwutleniacze czy dobrej jakości tłuszcze. Autorki proponują tutaj przepisy na dość popularny ostatnio napój, tzw. smoothie, który może być owocowo-warzywną, wartościową mieszanką witamin, oraz przykładowe jadłospisy wspierające prawidłową produkcję krwinek.
Naszą odporność może osłabić również przewlekły stres (maleje wtedy zdolność białych krwinek do wytwarzania substancji przeciwzapalnych), niedobór lub nadmiar aktywności fizycznej, niedostateczna ilość snu. Zmęczony organizm łatwiej poddaje się chorobie.
Część 3. Tarczyca.
Tarczyca to jeden z największych gruczołów dokrewnych, czyli takich, które wydzielają hormony bezpośrednio do krwi. Hormony tarczycy mają wielki wpływ na procesy zachodzące w organizmie, m.in. układ sercowo-naczyniowy czy czynność nerek. Dwie podstawowe komplikacje w funkcjonowaniu tarczycy to niedoczynność i nadczynność tarczycy. Wyróżniamy też choroby autoimmunologiczne : Hashimoto oraz chorobę Gravesa-Basedowa. Jakie są przyczyny, rodzaje powyższych zaburzeń, a przede wszystkim jak je rozpoznać i wspomóc się dietą ? Na te pytania wyczerpująco odpowiedzą opracowania poszczególnych zaburzeń funkcji tarczycy.
Część 4. Lipidogram.
W skład lipidogramu wchodzą oznaczenia : cholesterolu całkowitego (TC), cholesterolu frakcji HDL (HDL-C), cholesterolu frakcji LDL (HDL-C), trójglicerydów. Cholesterol TC badany we krwi, to w ok. 3/4 cholesterol produkowany przez wątrobę. Tylko mniej więcej w 1/4 to cholesterol dostarczany wraz z pożywieniem. Czynnikami, które przyczyniają się do podniesienia jego poziomu to stany zapalne w organizmie i obciążanie wątroby, są produkty mocno przetworzone, o wysokim indeksie glikemicznym i bogate w kwasy tłuszczowe typu trans, produkty poddawane intensywnej obróbce termicznej. Stężenie cholesterolu zmienia się w trakcie życia oraz pod wpływem diety czy leków. Warto zapoznać się z opisanym szczegółowo profilem lipidogramu oraz dietą wspomagającą wątrobę.
Wiedza zawarta w tej książce może stać się narzędziem do kontrolowania swojego zdrowia. Może dzięki niej uda Ci się rozpocząć podróż w kierunku zdrowia ?
Anna Domańska, pacjentka Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie
Źródło opracowania :
,,Masz to we krwi. Morfologia, Hashimoto, cholesterol. Wyniki, diety, wskazówki’’, Paulina Ihnatowicz, Emilia Ptak, Wydawnictwo Publicat, 2019
W 2019 r. zainaugurowano kampanię edukacyjną ,,Odpowiedź masz we krwi’’ poświęconej chorobom krwi i szpiku, w tym nowotworom hematologicznym. Materiały edukacyjne i więcej informacji na stronie https://hematoonkologia.pl/odpowiedzmaszwekrwi/