Współpraca w zakresie publikacji informacji dla pacjentów - www.zwrotnikraka.pl
Chemioterapia
Chemioterapia jest farmakologiczną metodą leczenia nowotworów. Stosuje się w niej środki cytostatyczne, działające na funkcje życiowe komórek. Cytostatyki pozbawiają komórki zdolności dzielenia się lub niszczą je całkowicie.
Chemioterapia jest stosowana jako:
- leczenie samodzielne,
- leczenie skojarzone, gdzie stosowana jest radykalna operacja chirurgiczna oraz chemioterapia uzupełniająca; w tym przypadku celem chemioterapii uzupełniającej jest zniszczenie pozostałych ognisk nowotworowych,
- leczenie paliatywne, którego celem jest poprawienie jakości życia chorego.
Leki cytostatyczne działają na wszystkie żywe komórki - nowotworowe i prawidłowe - proporcjonalnie do szybkości wzrostu i dzielenia się komórek. Najlepiej działają w przypadku tych nowotworów, których szybkość wzrastania jest duża, większa niż komórek prawidłowych. W ludzkim, zdrowym organizmie najszybciej dzielą się komórki układu krwiotwórczego i nabłonka przewodu pokarmowego. Tylko nieliczne nowotwory przewyższają tę dynamikę wzrostu, na przykład niektóre ostre białaczki i niektóre nowotwory układu chłonnego. W przypadku leczenia farmakologicznego tych typów nowotworów efekt terapii jest najszybszy i rzadko prowadzi do niszczenia komórek prawidłowych. Większość nowotworów wzrasta wolniej niż mające największą dynamikę podziału komórki prawidłowe, dlatego chemioterapia wiąże się z ryzykiem odwracalnego uszkodzenia komórek prawidłowych. Najbardziej narażone na uszkodzenie są komórki szpiku kostnego, błon śluzowych jelit, skóry, jamy ustnej, a także włosów i paznokci.
Chemioterapię stosuje się jako leczenie systemowe, co oznacza, że podany lek działa na cały organizm. Niekwestionowaną zaletą tej metody leczenia jest docieranie leku do wszystkich miejsc, gdzie znajdują się ewentualne mikroprzerzuty nowotworu złośliwego. Wadą są skutki uboczne tej metody leczenia, czyli toksyczne oddziaływanie podanego leku na tkanki zdrowe. W ramach monoterapii podawany lek zawiera tylko jeden związek chemiczny, zwalczający nowotwór. Natomiast w ramach schematu wielolekowego podawany lek zawiera mieszankę kilku związków chemicznych, zwalczających nowotwór. Obecnie w chemioterapii przeważa stosowanie schematów wielolekowych, ze względu na skłonności nowotworu złośliwego do uzyskania odporności na dany lek. Skojarzenie kilku leków o różnym zakresie działania (niszczenie komórki nowotworowej w różnej fazie cyklu komórkowego) znacznie zmniejsza ryzyko uzyskania przez guz chemiooporności.