Współpraca w zakresie publikacji informacji dla pacjentów - www.zwrotnikraka.pl
Stopień zaawansowania choroby nowotworowej
Stopień zaawansowania nowotworu odnosi się do rozległości danego nowotworu, czyli do tego jak duży jest nowotwór i czy uległ rozsianiu. Znajomość stopnia zaawansowania choroby nowotworowej pomaga twojemu lekarzowi:
- • zrozumieć jak poważny jest nowotwór i jakie są twoje szanse na przeżycie,
- • zaplanować dla ciebie najlepsze leczenie,
- • określić jakie badania kliniczne mogą wchodzić w grę jako forma leczenia.
Stopień zaawansowania nowotworu jest określany tylko raz, podczas pierwszego rozpoznania choroby, nawet jeśli z biegiem czasu nowotwór zwiększył swój pierwotny zasięg lub uległ rozsianiu. Nowe dane dotyczące tego jak nowotwór rozwinął się z upływem czasu są dołączane do informacji o początkowym stadium choroby. Tak więc, stopień zaawansowania nie zmienia się, nawet gdy zmieni się nowotwór z upływem czasu.
Jak jest określany stopień zaawansowania nowotworu ?
Aby dowiedzieć się jaki jest stopień zaawansowania nowotworu, lekarz może zalecić wykonanie: prześwietlenia promieniowaniem rentgenowskim, badań laboratoryjnych oraz innych badań i procedur.
Systemy opisujące stopień zaawansowania choroby nowotworowej
Istnieje wiele systemów, służących do określania stopnia zaawansowania nowotworu, w tym klasyfikacja TNM, która jest używana w wielu rodzajach nowotworów. Inne klasyfikacje często są specyficzne dla określonego typu nowotworu. Jednakże, większość z nich uwzględnia takie informacje, jak:
- lokalizacja guza w organizmie,
- typ komórek tworzących nowotwór (np. gruczolakorak z komórek gruczołowych czy rak kolczystokomórkowy skóry z płaskich komórek nabłonkowych),
- wielkość guza,
- rozprzestrzenienie się nowotworu do pobliskich węzłów chłonnych,
- rozprzestrzenienie się nowotworu do innych części ciała,
- stopień złośliwości histologicznej, który odnosi się do tego jak anormalnie wyglądają komórki nowotworowe i jak prawdopodobne jest rozsianie się nowotworu.
Klasyfikacja TNM
Klasyfikacja TNM jest najczęściej używanym systemem do określania stopnia zaawansowania nowotworu. Większość szpitali i ośrodków medycznych używa tego systemu do raportowania choroby nowotworowej. Prawdopodobnie ten system zostanie użyty do opisu wyników twoich badań histopatologicznych. Wyjątkiem może być choroba nowotworowa, używająca innej klasyfikacji stopnia zaawansowania nowotworu, co ma miejsce np. przy guzach mózgu i rdzenia kręgowego oraz przy białaczce.
W klasyfikacji TNM:
- T (ang. tumor) odnosi się do wielkości i zasięgu głównego guza; główny guz jest zazwyczaj nazywany guzem pierwotnym,
- N (ang. node)odnosi się do liczby pobliskich węzłów chłonnych, zawierających komórki nowotworowe,
- M (ang. metastasis) odnosi się do tego, czy nowotwór miał przerzuty, to znaczy, czy nowotwór rozsiał się z pierwotnego ogniska do innych części ciała.
Jeżeli twój nowotwór będzie opisywany w systemie TNM, to za każdą literą będzie stała cyfra, która dostarcza szczegółowych informacji o twoim nowotworze – np. T1N0MX lub T3N1M0. Poniżej podano wyjaśnienia, co oznaczają poszczególne liczby i cyfry.
Guz pierwotny (T):
- TX nie jest możliwe zmierzenie guza pierwotnego,
- T0 nie jest możliwe znalezienie guza pierwotnego,
- T1,T2,T3, T4 odnoszą się do wielkości i/lub zasięgu guza pierwotnego; im wyższa liczba, tym większy jest guz, lub tym bardziej wrósł on w pobliskie tkanki; do cyfry za literą T czasem dołączane są dodatkowe oznaczenia literowe, na przykład T3a czy T3b, co umożliwia dodanie kolejnych, bardziej szczegółowych informacji na temat guza.
Pobliskie węzły chłonne (N):
- NX obecność nowotworu w pobliskich węzłach chłonnych nie może być zmierzona, ani potwierdzona,
- N0 nie ma nowotworu w pobliskich węzłach chłonnych,
- N1, N2, N3 odnosi się do liczby i lokalizacji węzłów chłonnych, które zawierają komórki nowotworowe; om wyższa liczba przy literze N, tym więcej jest węzłów chłonnych, zawierających komórki nowotworowe.
Przerzuty odległe (M):
- MX brak możliwości określenia obecności przerzutów,
- M0 nowotwór nie rozsiał się do innych części ciała,
- M1 nowotwór rozsiał się do innych części ciała.
Inne sposoby klasyfikacji stopnia zaawansowania nowotworu
Klasyfikacja TNM pomaga szczegółowo opisać nowotwór. Jednakże, dla wielu rodzajów nowotworów, kombinacje z klasyfikacji TNM podzielone są na pięć mniej szczegółowych stopni. Mówiąc o twoim nowotworze, twój lekarz lub pielęgniarka może go opisać używając poniższych stopni.
|
Stopień zaawansowania |
Co to znaczy? |
|
Stopień 0 |
Obecne są nienormalne komórki, ale nie rozsiały się one do pobliskich tkanek; jest to tak zwany rak przedinwazyjny ( rak w miejscu), inaczej CIS (ang. carcinoma in situ); CIS nie jest nowotworem złośliwym, ale może się nim stać. |
|
Stopień: I, II , III |
Nowotwór jest obecny; im wyższy stopień tym większy jest nowotwór, i tym bardziej rozsiał się on do pobliskich tkanek. |
|
Stopień IV |
Nowotwór rozsiał się do odległych części ciała. |
Istnieje też inny system klasyfikacji, używany do wszystkich typów nowotworów, który klasyfikuje dany nowotwór do jednej z pięciu głównych kategorii. Ten system używany jest częściej przez rejestry nowotworów (do zbierania danych statystycznych) niż przez lekarzy i pielęgniarki. Jednakże, może się tak zdarzyć, że twój lekarz lub pielęgniarka opisze twój nowotwór w jeden z poniższych sposobów:
- in situ – nienormalne komórki są obecne, ale nie rozprzestrzeniły się one do pobliskich tkanek,
- miejscowy– nowotwór jest umiejscowiony w ognisku pierwotnym i nie ma oznak świadczących o jego dalszym rozszerzaniu się na inne tkanki,
- lokalny– nowotwór rozsiał się na pobliskie węzły chłonne, tkanki i organy,
- odległy – nowotwór rozsiał się do odległych części ciała,
- nieznany – brakuje informacji by określić topień zaawansowania nowotworu.
Więcej informacji w języku angielskim na temat określenia stopnia zaawansowania choroby nowotworowej u dorosłych, jak i u dzieci, można uzyskać w witrynie internetowej National Cancer Institute: http://www.cancer.gov/publications/pdq/information-summaries .
Tłumaczenia treści strony internetowej http://www.cancer.gov/about-cancer/diagnosis-staging/staging z portalu National Cancer Institute dokonała Zuzanna Osica - studentka kierunku lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.