Jak przeżywa ?
- Świadomość śmierci dziecko w tym wieku ma taką, jak człowiek dorosły.
- Częściej niż u młodszych dzieci mogą się pojawić zachowania buntownicze i agresywne.
- Może domagać się samotności, ale może też domagać się obecności rodziców.
- Przeżywa smutek, złość, gniew, żal, tęsknotę; może wyrażać je bardzo intensywnie.
- Może mieć kłopoty z nauką. Może wagarować i nie chcieć chodzić do szkoły.
- Może odczuwać lęk przed stratą kolejnej, bliskiej osoby.
Jak możesz pomóc ?
- Pozwól na wyrażanie emocji w atmosferze zaufania i poczucia bezpieczeństwa. Wykaż cierpliwość, wyrozumiałość. Okaż czułość, miłość, troskę.
- Pozwól dziecku na poszukiwanie wsparcia u rówieśników.
- Powiadom wychowawcę o sytuacji, bądź z nim w kontakcie.
- Zachowaj szczególną czujność, kiedy dziecko zachowuje się tak, jakby nic się nie stało. Może w ten sposób chronić cię przed dodatkowym cierpieniem.
- Czasami dziecko będzie wolało porozmawiać o trudnościach z dalszym krewnym, przyjacielem rodziny, pedagogiem. Przy nim może czuć się wtedy bezpieczniejsze, może rozmawiać bez skrępowania, bez strachu. Kiedy ty silnie przeżywasz żałobę, wtedy dziecko może ciebie w ten sposób chronić. Pozwól mu na to.
- Nie odsuwaj dziecka od zaistniałej rzeczywistości. Może dowiadywać się różnych szczegółów o śmierci bliskiej osoby z plotek. Lepiej żeby informacje miało od ciebie.
- Latorośl może przejawiać zachowania charakterystyczne dla dzieci w wieku 5-8 lat, to normalne. Weź to pod uwagę, kiedy będziesz mu pomagać.
Anna Putro - psycholog Hospicjum Domowego , prowadzonego przez Zgromadzenie Księży Marianów.
Katarzyna Proć - psycholog z fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa.
Barbara Smolik – psycholog, w trakcie 4-letniej szkoły psychoterapii „Centrum CBT” w Warszawie, pracuje z osobami chorymi nowotworowo i ich rodzinami.
Bibliografia:
- Dzieci poznają tajemnicę śmierci. Marielene Leist. Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha Sp. z o. o., Poznań 2009
- Interwencja kryzysowa. Dorota Kubacka-Jasiecka. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010
- Śmierć oczami dziecka jak pomagać w żałobie? Marie-Madeleine de Kergorlay-Soubrier. Wydawnictwo Salwator, Kraków 2011
- Żałoba w rodzinie. Martin Herbert. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, 2005