Pomagając dzieciom i młodzieży miej na uwadze niżej podane wskazania.
- O ile to możliwe, dziecko powinno być w swoim domu. Czuje się bezpiecznie w otoczeniu znanych i lubianych przedmiotów, zabawek, „przytulanek”, itp.
- Proste i bezpośrednie wyjaśnienie czym jest śmierć jest zawsze lepsze niż wszelkie próby ukrycia tego faktu.
- Jeśli jest to możliwe, nie należy rozdzielać rodzeństwa. Rozdzielenie powoduje kolejną zmianę, która dodatkowo zakłóca równowagę.
- Nie izoluj dziecka w sytuacji żałoby rodziny, pozwól mu w bezpiecznym środowisku dorosłych przeżywać swoją żałobę.
- Rozmowy o zmarłym prowadź w atmosferze czułości do dziecka.
- Jeśli to możliwe, dziecko powinno być pod opieką jednej osoby, która przejmie nad nim dalszą opiekę.
- Jeśli dziecko jest na tyle duże, zapytaj, czy chce uczestniczyć w pogrzebie. Okaż zrozumienie dla każdego jego wyboru. Jeśli dziecko jest małe, a ty intensywnie przeżywasz swoją żałobę i chcesz wziąć udział we wszystkich uroczystościach pogrzebowych zadbaj, aby dzieckiem zajęła się osoba, która będzie miała więcej siły i możliwości, aby skupić się na jego potrzebach. Ważne, żeby dziecko tą osobę znało i lubiło. Taka „ciocia/wujek” będzie mogła/mógł w szczególny sposób zająć się dzieckiem, wyjść z nim z kościoła, gdy będzie chciało, wrócić do domu, gdy będzie już zmęczone lub znudzone. Omów to wcześniej z dzieckiem. Wytłumacz, dlaczego ty nie będziesz mogła/mógł się nim zająć. Do kogo może się zwrócić, jak będzie czegoś potrzebowało. Powiedz, że nic się nie stanie, nie będziesz na nie zły, gdy będzie chciało wyjść wcześniej.
- Nie mów dziecku, że osoba umarła jest teraz na chmurce, że zasnęła, że wyruszyła w daleką podróż. Takie informacje budzą w dziecku lęk i zamęt. Dziecko może zacząć bać się zasypiania, kojarząc, że może wtedy umrzeć; może bać się podróżować lub może obawiać się, że ukochana osoba spadnie z chmurki i coś złego jej się stanie.
Anna Putro - psycholog Hospicjum Domowego , prowadzonego przez Zgromadzenie Księży Marianów.
Katarzyna Proć - psycholog z fundacji Hospicjum Onkologiczne św. Krzysztofa.
Barbara Smolik – psycholog, w trakcie 4-letniej szkoły psychoterapii „Centrum CBT” w Warszawie, pracuje z osobami chorymi nowotworowo i ich rodzinami.
Bibliografia:
- Dzieci poznają tajemnicę śmierci. Marielene Leist. Drukarnia i Księgarnia Świętego Wojciecha Sp. z o. o., Poznań 2009
- Interwencja kryzysowa. Dorota Kubacka-Jasiecka. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010
- Śmierć oczami dziecka jak pomagać w żałobie? Marie-Madeleine de Kergorlay-Soubrier. Wydawnictwo Salwator, Kraków 2011
- Żałoba w rodzinie. Martin Herbert. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Gdańsk, 2005