Psychoonkologia jest gałęzią nauki wyrosłą na styku dwóch dziedzin - psychologii i onkologii. Za jej twórczynię uważa się dr Jimmie Holland, kierującą Katedrą Psychiatrii i Nauk Behawioralnych Centrum Onkologicznego im. Sloan-Kettering w Nowym Jorku. W Polsce od 1992 roku działa Polskie Towarzystwo Psychoonkologiczne, którego podstawowymi celami są: prewencja i profilaktyka oraz towarzyszenie osobom chorym onkologicznie i ich bliskim w drodze przez chorobę. Prekursorką psychoonkologii w Polsce jest prof. Krystyna de Walden-Gałuszko - prezes PTPO.
Psychoonkologia opiera się na założeniu ścisłego związku pomiędzy psychiką, a kondycją fizyczną organizmu. Z badań wynika, iż pozostawanie przez dłuższy czas w stanie silnego stresu, w znacznym stopniu utrudnia organizmowi proces leczenia i powrotu do zdrowia. Stąd nacisk na niwelowanie skutków stresu, przywracanie równowagi psychicznej i uaktywnianie wewnętrznych zasobów osób chorujących, tak aby poprzez wzmocnienie psychiki wspomóc proces zdrowienia.
Działania psychoonkologów skupiają się głównie na trzech obszarach. Są to: profilaktyka chorób nowotworowych, wsparcie chorych i ich bliskich oraz edukacja personelu pracującego z osobami chorymi.
Przez profilaktykę rozumiemy szeroko pojętą edukację z zakresu tematyki onkologicznej - organizację kampanii profilaktycznych, propagowanie zdrowego stylu życia (wyłączającego czynnki kancerogenne) czy zachęcanie do poddawania się badaniom okresowym i przesiewowym. Działania te są ważne z punktu widzenia: zapobiegania nowym zachorowaniom, zmiany sposobu patrzenia na chorobę, "odczarowanie raka", o którym nadal zdarza nam się myśleć w kategoriach swoistego tabu.
Kolejnym obszarem psychoonkologii i jednocześnie zadaniem psychoonkologa, jest towarzyszenie i wspieranie osób chorujących nowotworowo oraz ich bliskich w trakcie całej drogi przez chorobę. Wsparcie może oznaczać pomoc w odnalezieniu się w sytuacji choroby, w pracy nad minimalizacją negatywnych skutków, jakie ona niesie za sobą w kontekście psychiki pacjenta, czy budowaniu całego systemu wsparcia, zarówno wewnętrznego - poczucie wartości, optymizm, kreatywność, poczucie humoru - jak i zewnętrznego - rodzina, bliscy, przyjaciele, współpracownicy. Może również oznaczać edukację dotyczącą konkretnych technik zmiany postaw i myśli, sposobów redukcji stresu oraz poprawy samopoczucia, takich jak: wizualizacje, relaksacja lub nauka oddychania.
Praca pracjenta z psychoonkologiem może mieć różną formę - mogą być to konsultacje: indywidualne, z udziałem rodziny, czy grupowe. Mowa tu o grupach wsparcia, skierowanych do konkretnej grupy pacjentów lub ich bliskich – np. grupa dla Amazonek, grupa dla osób chorujących na białaczki, czy dla osób wspierających swoich bliskich w chorobie. Praca ta, oprócz różnorodnej formy, może obejmować dość szeroki zakres tematów - wszystko, co jest niezbędne pacjentowi w przejściu przez chorobę oraz w powrocie do zdrowia.
Trzecim zadaniem stojącym przed współczesną psychoonkologią są działania edukacyjne skierowane do: lekarzy, pielęgniarek, personelu pomocniczego, którzy na co dzień pracują z pacjentami, chorującymi nowotworowo i ich bliskimi . Jest to szczególna grupa osób, z którymi, z racji wykonywanego przez nich zawodu, chory nowotworowo ma kontakt stale i często. Stąd też niezwykle ważne jest, aby ten właśnie personel, poprzez zachowanie odpowiednich standardów postępowania, był w stanie wspierać pacjenta już na najwcześniejszym etapie leczenia, od samej diagnozy, która zazwyczaj jest silnie traumatycznym przeżyciem.
W ostatnich latach coraz częściej słyszy się o psychoonkologii. Cieszy również coraz szersza świadomość wśród pacjentów przekonania, że warto korzystać z pomocy specjalisty z tego zakresu onkologii.Pacjenci trafiający do gabinetu psychoonkologa mają szansę na łatwiejsze i mniej bolesne - przynajmniej pod kątem psychicznym - przejście przez chorobę i powrót do zdrowia. Bo właśnie to jest podstawowym i głównym celem współczesnej psychoonkologii.
Olga Kłoda-Krajewska, psycholog z http://noscere.pl/olga-kloda-krajewska,kim-jestesmy/index.html
Polecane:
de Walden-Gałuszko K.: Psychoonkologia. Biblioteka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2000.